Çeviri Dersleri 2: İngilizcede Durum Bildiren Cümle Yapıları-2

İngilizcede durum bildiren cümle yapıları ve bunların çevirilerine yönelik gramer konularımıza kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bu derste, durum bildiren cümlelerde geçmiş zaman ve gelecek zamanda kurulmuş bulunan cümle türleri üzerinde durulacaktır. İlk olarak durum ve eylem bildiren cümlelerin ne olduğu konusunu tekrar edip ardından bu dersin konusuna gireceğiz.

Durum Bildiren Cümleler Ne Demektir?

Durum bildiren cümlelerde klasik anlamda bir fiil bulunmamakta, bunun yerine isim veya sıfat kökenli bir kelime fiil gibi kullanılmaktadır. “Ben bir öğretmenim”, “Bugün hava çok sıcak”, “Dün okuldaydılar”,“Yarın evde olmayacağım” gibi yapılar buna örnek olarak verilebilir.

Eylem bildiren yapılarda ise gelmek, uyumak, koşmak gibi fiiller kullanılmakta ve anlam, kullanılan bu fiillerin etrafında şekillenmektedir. “Okula gidiyorum”, “İki hafta önce tatilden döndüm” veya “Gelecek ay üniversite sınavına gireceğim” tipindeki cümleler bu konuya örnek teşkil etmektedir.

İngilizce Durum Bildiren Cümleler ve Çevirileri

Geçmiş Zamanda Kurulan Cümle Yapıları

Durum bildiren cümle yapıları geçmiş zamanda “was” ya da “were” ile kullanılır ve bunlardan sonra herhangi bir fiil gelmez.

Çeviri yapılırken, cümlenin durumuna (verdiği anlama göre) göre ya –dim/-dım/-din/-dın/-dı/-di/-dik/-dık gibi ekler eklenerek çevrilir ya da bunlara gerek duymadan (anlamının içinde olduğu düşünülerek) doğrudan çeviri yapılır.

Çeviri yapılırken ilk derste verdiğimiz genel çeviri kuralına dikkat edilmelidir. Yani, öncelikle fiil öncesi, sonra fiil sonrası ve en son fiil çevirisi yapılmalıdır. Bu konu ile ilgili verilecek örneklerde fiil olarak “was” ya da “were” kabul edilebilir.

Aşağıdaki örnekleri inceleyelim.

Çok sık kullanılmasa da geçmiş zamanda durum bildiren cümleler zaman süreçli olarak da oluşturulabilir. Bu cümlelerde “was” ya da “were” yerine aynı anlama gelen “had been” den yararlanılır. Anlam olarak, geçmişte belirli bir ana kadar yapılan bir durum ifade edilir. Aşağıdaki örneği inceleyelim:

Bu cümleyi “was” kullanarak “She was ill when they visited her” diye oluştursaydık yine “Onu ziyaret ettiklerinde hastaydı” anlamına ulaşırız. Fakat ne kadar süredir hasta olduğunu da vurgulamak istersek “was” yerine “had been” kullanmak daha doğru olur.

Özetle, çeviri açısından bakıldığında temel cümlede bir anlam değişikliği olmaz. Yani bu cümlede “was” veya “had been” kullanımında “hastaydı” anlamı çıkar.

Gelecek Zamanda Kurulan Cümle Yapıları

Durum bildiren cümle yapıları gelecek zamanda “will be” ile kullanılır ve bundan sonra herhangi bir fiil gelmez.

Çeviri yapılırken, cümlenin durumuna (verdiği anlama göre) göre ya –acağım/-acaksın/-acak/-acağız/-acaksınız/-acaklar gibi ekler eklenerek çevrilir ya da bunlara gerek duymadan (anlamının içinde olduğu düşünülerek) doğrudan çeviri yapılır.

Çeviri yapılırken ilk derste verdiğimiz genel çeviri kuralına dikkat edilmelidir. Yani, öncelikle fiil öncesi, sonra fiil sonrası ve en son fiil çevirisi yapılmalıdır. Bu konu ile ilgili verilecek örneklerde fiil olarak “will be” kabul edilebilir.

Aşağıdaki örnekleri inceleyelim.

Çok sık kullanılmasa da gelecek zamanda durum bildiren cümleler zaman süreçli olarak da oluşturulabilir. Bu cümlelerde “will be“ yerine aynı anlama gelen “will have been” den yararlanılır. Anlam olarak, gelecekte belirli bir ana kadar yapılan bir durum ifade edilir. Aşağıdaki örneği inceleyelim:

Bu cümleyi “will be” kullanarak “At the end of next February I will have been here“ diye oluştursaydık yine “Gelecek Şubat ayının sonunda burada olacağım” anlamına ulaşırız. Fakat ne kadar süredir orada olunacağını da vurgulamak istersek “will be” yerine “will have been” kullanmak daha doğru olur.

Özetle, çeviri açısından bakıldığında temel cümlede bir anlam değişikliği olmaz. Yani bu cümlede “will” veya “will have been” kullanımında “(olmuş) olacağım” anlamı çıkar.