Ders-9: İtalyanca Artikel Kavramı ve Artikeller

Dersin İçeriği

Bu dersi bitirdiğinizde İtalyanca öğreniminin en önemli konularından bir tanesi olan artikelleri, artikel kullanımlarını ve türleri olan belirtili ve belirtisiz artikellerin genel özelliklerini öğreneceksiniz. Artikeller konusu, isimlerin cinsiyeti ve sayısı konusunun tamamlayıcısıdır. Eğer o konuyla ilgili eksikleriniz olduğunu düşünüyorsanız Ders 7 ve Ders 8‘i tekrar ediniz.

İtalyanca Artikeller

Artikel kavramı Türkçe’de olmayan bir konudur. İngilizce’de ise çok kapsamlı olmamakla birlikte mevcuttur. İngilizce’de artikeller belirtili ve belirtisiz olmak üzere iki grupta incelenir. Belirli ve bilinen bir şeyden bahsederken kullanılan artikeller belirtili artikellerdir. İngilizce de bu kapsamda kullanılan artikel “the” dır. Dolayısıyla belli bir arabadan bahsederken “the car”, belli bir masadan bahsederken “the table” veya belli bir penceren bahsederken “the window” deriz. Yani her durumda sadece “the” yı kullanırız.

Belirtisiz artikeller ise belirli olmayan herhangi bir isimden bahsederken kullanılmaktadır. İngilizce’de “a” ve “an” bu türden artikellerdir. Bilinen bir arabadan değilde herhangi bir arabadan söz ederken “a car”, masadan söz ederken “a table”, bir pencereden söz ederken ise “a window” deriz.

İtalyanca’da da artikeller belirtili ve belirtisiz artikeller olarak iki gruba ayrılır. İngilizce’den farklı olarak İtalyanca’da çok fazla artikel bulunur. Hangi ismin hangi artikelle kullanılacağı isimlerin cinsiyetine ve sayısına yani tekil ya da çoğul olmasına bağlıdır. Örneğin İngilizce’de masa için “the table” derken pencere için “the window” deriz. Fakat İtalyanca’da masa erkek kökenli bir isim olduğu için ona “il tavolo” , pencere dişi kökenli bir isim olduğu için ona “la finestra” deriz.

Artikeller, İtalyancanın en önemli konularından bir tanesidir çünkü isimleri cümle içerisinde artikelsiz olarak pek görmeyiz, yani onlar isimlerle bir bütün gibidirler. Yanlış artikel seçimi de cümleyi gramer açısından hatalı duruma getirir.

Başta da belirtildiği üzere İtalyanca artikeller, belirtili ve belirtisiz olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Bu derste, önce belirtili artikellere, ardından belirtisiz artikellere değinilecektir.

İtalyanca’da Belirtili Artikel Kullanımı

Erkek Karakterli İsimlerin Artikelleri

Bu kategoride tekil isimlerin üç, çoğul isimlerin iki tür artikeli bulunmaktadır.

a) Eğer isim sesli bir harfle başlıyorsa l’ artikeli kullanılır. Aşağıdaki tabloyu inceleyelim:

Sesli harfle başlayan erkek karakterli çoğul isimlerin artikeli gli dir. Yani isimler çoğullaştırılırken l’ artikeli gli ye çevrilir. Ayrıca önceki dersten hatırlayacağımız üzere erkek isimleri çoğullaştırırken son harflerini “i” yapmayı unutmayalım. Şimdi yukarıdaki isimlerin çoğul halini örnekleyebiliriz.

b) Eğer isim “s” harfiyle başlıyor ve ardından sessiz harf geliyorsa, ya da “gn” veya “ps” harf grubuyla ya da “z” veya “x” harfleriyle başlıyorsa lo artikeli kullanılır. Aşağıdaki örnekleri inceleyelim:

Bu isimlerin çoğul hallerinin artikeli yine gli dir. Dolayısıyla bu gruptaki isimler çoğul yapılırken lo artikeli gli ye, isimlerin son harfleri ise “i” harfine dönüştürülür. Aşağıdaki örnekleri inceleyelim:

c) Eğer isim, bir önceki maddede ifade edilen harf ve harf gruplarından birisinin dışında herhangi bir sessiz harfle başlıyorsa il artikeli kullanılır. Erkek karakterli isimlerin çoğunluğu bu kategoridedir. Aşağıdaki tabloya göz atalım:

Bu gruptaki isimleri çoğul yaparken il olan artikelleri i artikeline dönüşür. Yine isimlerin son harflerini “i” yapmayı unutmayalım. Yukarıdaki tabloda verilen isimlerin çoğul hali aşağıda gösterildiği gibidir:

Dişi Karakterli İsimlerin Artikelleri

Dişi karakterli isimlerin artikelleri erkek cinsiyetli isimlere göre daha sadedir. Bu kategoride tekil isimlerin iki, çoğul isimlerin ise bir tür artikeli bulunmaktadır.

a) Eğer isim sesli bir harfle başlıyorsa l’ artikeli kullanılır. Aşağıdaki tabloyu inceleyelim:

Bu gruptaki isimleri çoğul yaparken l’ artikeli le artikeline dönüştürülür. Ayrıca dişi cinsiyetli isimlerin çoğul yapma kuralını unutmayalım. Hatırlayacağımız gibi sonu “a” ile biten isimlerin sonunu “e” harfine, “e” harfi ile bitenlerin son harfini ise “i” harfine çeviriyorduk. Yukarıdaki kelimelerin çoğul yapılmış halleri aşağıda gösterildiği gibidir:

b) Sessiz harfle başlayan tüm dişi cinsiyetli isimlerin artikeli la dır. Burada erkek isimlerde olduğu gibi “s” harfiyle başlayan ve ardından sessiz harf gelme durumu ya da diğer harf grupları istisnaları yoktur. Aşağıdaki tabloya göz atalım:

Bu kategorideki isimlerin çoğul hallerinin artikeli yine le dir. Dolayısıyla bu gruptaki isimler çoğul yapılırken la artikeli le ye dönüştürülür. İsimlerin son harflerini de dişi cinsiyetli isimlerin çoğul yapma kurallarına uydurmayı unutmayalım. Aşağıdaki örnekleri inceleyelim:

Belirtili Artikellerin Toplu Olarak Gösterilmesi

Yukarıda gösterdiğimiz artikel kurallarının özeti aşağıdaki tabloda ele alınmıştır:

İtalyanca’da Belirtisiz Artikel Kullanımı

Belirtisiz artikeller, bu yazının ilk bölümünde de belirtildiği gibi, birlikte kullanıldıkları isimlere “herhangi bir” anlamını verirler. Belirtisiz artikeller çoğunlukla tekil isimlerle kullanılırlar. Çoğul isimlerle kullanımı daha istisnaidir. Dolayısıyla bu bölümde belirtisiz artikellerin yalnızca tekil durumları ile ilgili örnekler verilecektir. Bölümün sonundaki özet tablosunda ise hem tekil hem de çoğul belirtisiz artikellerin genel kullanımı gösterilecektir.

Erkek Karakterli İsimlerin Artikelleri

Aşağıda verilen tüm kelimeler, yukarıda belirtili artikeller konusu anlatılırken seçilen isimlerle bire bir aynıdır. Böylelikle öğrenirken karşılaştırma yapma olanağına sahip olabileceksiniz.

a) Eğer isim sesli bir harfle başlıyorsa un artikeli kullanılır. Aşağıdaki tabloyu inceleyelim:

b) Eğer isim “s” harfiyle başlıyor ve ardından sessiz harf geliyorsa, ya da “gn” veya “ps” harf grubuyla ya da “z” veya “x” harfleriyle başlıyorsa uno artikeli kullanılır. Aşağıdaki örnekleri inceleyelim:

c) Eğer isim, bir önceki maddede ifade edilen harf ve harf gruplarından birisinin dışında herhangi bir sessiz harfle başlıyorsa yine un artikeli kullanılır. Aşağıdaki tabloya göz atalım:

Dişi Karakterli İsimlerin Artikelleri

a) Eğer isim sesli bir harfle başlıyorsa un’ artikeli kullanılır. Aşağıdaki tabloyu inceleyelim:

b) Sessiz harfle başlayan tüm dişi cinsiyetli isimlerin artikeli una dır. Aşağıdaki tabloya göz atalım:

Belirtisiz Artikellerin Toplu Olarak Gösterilmesi

Yukarıda gösterdiğimiz artikel kurallarının özeti aşağıdaki tabloda ele alınmıştır:

Son Söz: Artikeller konusunun daha iyi anlaşılabilmesi için bunların cümle içerisinde nasıl kullanıldıklarını gösteren örnek cümlelere ihtiyaç vardır. Önümüzdeki derslerin konuları olan sıfatlar konusu tamamlanınca, fiil çekimleriyle birlikte bol bol örnek cümle analizleri yapılacaktır. Böylelikle şimdiye kadar gösterilen konular daha kalıcı bir biçimde öğrenilecektir.